10. ปุเรชาตปัจจัย

ธรรมที่ช่วยอุปการะโดยการเกิดขึ้นก่อนกว่า แล้วยังเป็นไปอยู่
ชื่อว่า ปุเรชาตปัจจัย.
ปุเรชาตปัจจัย นั้น มี 11 อย่าง ด้วยอำนาจวัตถุ อารมณ์ และ
หทัยวัตถุในปัญจทวาร เหมือนอย่างที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า จัก-
ขายตนะเป็นปัจจัย แก่จักขุวิญญาณธาตุ และธรรมที่สัมปยุตด้วยจักขุ-
วิญญาณธาตุนั้น ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย ฯ ล ฯ กายายตนะ เป็น
ปัจจัยแก่กายวิญญาณธาตุ และธรรมที่สัมปยุตด้วยการวิญญาณธาตุนั้น
ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย, รูปายตนะ ฯ ล ฯ โผฏฐัพพายตนะ เป็น
ปัจจัยแก่จักขุวิญญาณธาตุ ฯ ล ฯ กายวิญญาณธาตุและธรรมที่สัมปยุตด้วย
กายวิญญาณธาตุนั้น ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย, รูปายตนะ ฯ ล ฯ โผฏ-
ฐัพพายตนะ เป็นปัจจัยแก่มโนธาตุ และธรรมที่สัมปยุตด้วยมโนธาตุนั้น
ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย. มโนธาตุและมโนวิญญาณธาตุ อาศัยรูปใด
เป็นไป รูปนั้น เป็นปัจจัยแก่มโนธาตุและธรรมที่สัมปยุตด้วยมโนธาตุนั้น
ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย บางครั้งเป็นปัจจัยแก่มโนวิญญาณธาตุ และ
ธรรมที่สัมปยุตด้วยมโนวิญญาณธาตุนั้น ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย
บางครั้งก็ไม่เป็นปัจจัยด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.

11. ปัจฉาชาติปัจจัย